27 Şubat 1919 – Çıkacakları yolun sisleri henüz açılmadı
Saray başmabeyincisi Lütfi Simavi anılarında 27 Şubat 1919 notuyla anlatıyor:
Paris’in “Saint Cyr” askerî mektebi eski talebesinden olan bir zabit, Fransa dostu bir Türk sıfatıyla General Franchet d’Esperey’i ziyarete gidip Rum ve Ermeni yaygaralarına ehemmiyet vermemesini generalden rica ile Türklerin Fransa’nın pek eski dostları olup Harb-i Umûmî’den doğan öfkenin zamanla ortadan kalkacağını söylemesi üzerine Fransız generalin cevaben dediklerini hünkara arz ettim:
“Biz Türk düşmanı değiliz, biz hükümetinizin kuvvetli ve faal olmasını talep ediyoruz.
Vükelanın ve sadrazamın şahıs ve şahsiyeti bizce ehemmiyete hâiz değildir.
Suçlular hızlıca cezalandırılmalı.
İstanbul’da ve vilayetlerde emniyet ve asayiş katiyen yoktur.
Buna derhâl bir çare bulmalı.
Unutmayınız ki dâhiliniz ve etrafınız sizi sevmeyen unsurlar ve düşmanlar ile çevrilidir.”
~
Bahriye Nazırı Ali Rıza Paşa, Hükümet’ten istifa etti.
Ali Rıza Paşa’nın d’Esperey’in isteği üzerine Hükümet’in eski bakanları tutuklamak ve yargılamak isteyişi yüzünden istifa ettiği sanılıyor.
3 Mart’ta da Tevfik Paşa Hükümeti bütünüyle çekilerek yerini Damat Ferit Kabinesine bırakacaktır.
~
Mustafa Kemal’in İstanbul’da «hemen her gün beraber» bulunduğu arkadaşlarından biri olan Rauf Bey (Orbay) 27.Şubat.1919’da emekli bahriye albayı olarak ordudan ayrıldı.
Rauf Bey, sadece bir bahriyeli değildir.
Daha 1908 İhtilâlinden başlayarak, İttihat ve Terakki’nin, partizan olmayan bir sempatizanıdır.
1908-1922 arasındaki olayların, hareketlerin, harplerin ve ihtilâllerin, daima ve kendi tabiriyle «Ya içinde, ya yanında»dır.
Mustafa Kemal’le tekrar buluştukları ilk günden itibaren, bir çıkar yol aramak noktasında aralarında bir ayrılık yoktur.
Millî mukavemet, Anadolu’da olacaktır.
Evet «yalnız kendilerine, milletin sönmediğine, sönmeyeceğine güvenmekte» mutabıktırlar.
Ama hemen yola çıkmak?
Hayır!
Çıkacakları yolun sisleri henüz açılmamıştır.
Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü – Zeki Sarıhan / Sarayda Gördüklerim – Lütfi Simavi / Tek Adam – Şevket Süreyya Aydemir
